DOMOFON

Tytuł: Domofon

Autor: Zygmunt Miłoszewski

Pierwsze wydanie: 2005

Wydawnictwo: W.A.B.

ISBN: 83-7414-068-2

Stron: 382

Ocena: 4-/5

Miejscem akcji powieści grozy są przeważnie tajemnicze zamczyska, cmentarze czy ponure domostwa, położone z dala od wszelkich innych siedzib ludzkich. Tymczasem książka Zygmunta Miłoszewskiego sugeruje, że nieźle można się przestraszyć również w bloku na warszawskim Bródnie.

Młode małżeństwo, Agnieszka i Robert, porzucają prowincję na rzecz mieszkania w stolicy i wprowadzają się do maleńkiego mieszkania w bloku. Ona pracuje (na razie) jako sekretarka, a on jako przedstawiciel handlowy firmy produkującej wiertarki, co nie za bardzo odpowiada jego ambicjom - jego pasją jest malarstwo.

No cóż, pierwszego wieczoru w nowym miejscu nie mogli uznać za udany - jeden z sąsiadów podróżujący windą wybił od środka szybkę, wychylił przez tak powstały otwór głowę i mu ją ucieło. Nic dziwnego, że wkrótce Agnieszce zaczynają śnić się koszmary i miewa halucynacje (tak w każdym razie sądziła), a Robert stale maluje jakieś okropieństwa.

W tej sytuacji można by to uznać za normalną reakcję, ale koszmary śnią się niemal wszystkim mieszkańcom bloku i to już od dawna, a ostatnio zjawisko to nawet przybiera na sile i ludzie po prostu boją się zasnąć.

Agnieszka zaprzyjaźnia się z Wiktorem, byłym dziennikarzem sądowym, alkoholikiem, który próbuje wyjść z nałogu i odzyskać rodzinę oraz z Kamilem, stale skłóconym z rodzicami, który pozuje na zabijakę, a tak naprawdę jest inteligentnym i wrażliwym chłopcem. Za to żadne z nich nie zna tajemniczego lokatora z mieszkania nr 36, który wie o nich niemal wszystko.

Pewnego dnia z piwnicy w górę do bloku zaczyna się przedostawać dziwna czarna substancja...

To tyle o fabule.

Po książkę sięgnęłam pod wpływem bardzo pochlebnej recenzji na blogu Substytut Zeszytu. Nie zawiodłam się. Powieść wciąga (sobotnie sprzątanie musiałam przełożyć na inny termin), trzyma w napięciu i jest całkiem fajnie napisana (ironia i czarny humor). Oczywiście widać inspiracje "Lśnieniem" Kinga, czego autor nie ukrywa - prolog poprzedza cytat z tej właśnie książki. Prawdę mówiąc ja jej nie czytałam - oglądałam film, który był tak dobry, że powieść może być już chyba tylko gorsza, więc...

Dodatkowy plus za osadzenie bohaterów w konkretnych realiach - napisanie, do którego hipermarketu chodzą, ile wydają na zakupy, jakiej marki mają telefony itd. Oczywiście takie wtręty nie powinny być nagminne, ale z łezką w oku będzie się to czytało za lat trzydzieści np.

Mały minus za końcówkę - powinien się domknąć wątek policjantów i Roberta oraz powinna nastąpić  katastrofa budowlana.


Kilka uwag.

Na początku każdego rozdziału autor przytacza napisy, wypatrzone gdzieś na ścianach i murach Warszawy. Np. "Lepiej uważaj. Annuszka już rozlała olej." - napis na barierce przystanku tramwajowego. Albo: "Panie, bądź wola Twoja, a nie dewotek". Zresztą Miłoszewski bardzo ironicznie pisze o kulcie Jana Pawła II w Polsce, któremu całkowicie poświęca się jedna z lokatorek.

Pierwsze zdanie powieści bardzo mi się kojarzy z tym rozpoczynającym opowiadanie "Wiedźmin" Sapkowskiego: "Później mówiono, że człowiek ten nadszedł od północy od bramy Powroźniczej." Tutaj mamy: "Później, kiedy wszystko dobiegło końca, policja, biegli psychiatrzy i dziennikarze uznali wydarzenia, które miały miejsce w naszym domu, za wynik zbiorowej histerii."

Nie brzmią tak samo, ale jednak.

Na str. 97 znalazłam, jak sądzę, aluzję do powieści "Gnój" Kuczoka: "Gdybym wydał pamiętniki, ten pisarz ze Śląska pogodziłby się ze swoim ojcem".

Edycja z 13.01.2010

Wiedziałam, że coś mi się jeszcze kojarzy z tym wstępem: "Później, kiedy wszystko dobiegło końca..." Wizyta w domu, gdzie "Mistrza i Małgorzatę" mam na wyciągnięcie ręki, pomogła mi odświeżyć nieco pamięć. Znajdujemy tam takie zdanie (co prawda nie na samym początku): "Potem, kiedy prawdę mówiąc było już za późno, najróżniejsze instytucje opracowały rysopisy owego człowieka."

Może Miłoszewski inspirował się którymś z przytoczonych cytatów, a może nie. Wszystko jedno. To po prostu świetny chwyt: dobre zdanie na początku powieści, sugerujące, że dojdzie w niej do wydarzeń, kŧóre nie pozostawią obojętnymi ani zwykłych ludzi ani poważnych instytucji.