Targi

Wybrałam się dzisiaj na Targi książki w Krakowie po dwóch latach nieobecności. Organizacja nieco się poprawiła, ale pewne rzeczy będą się chyba zawsze powtarzać: tłumy, zaduch i prawie zupełny brak sensownych rabatów.

Jestem osobą raczej drobną i niewielką, toteż trudno mi się było przepychać między tymi wszystkimi ludźmi. Alejki między stoiskami wydawały się całkiem szerokie, ale jeśli w jakimś miejscu podpisywał książki znany pisarz, to niestety kolejka blokowała prawie całe przejście. Chyba nie da się skutecznie rozwiązać tego problemu. 

Wybraliśmy się na spotkanie w sali seminaryjnej, w którym uczestniczyli Jacek Dukaj, Inga Iwasiów oraz Jarosław Lipszyc. Ależ w tym pomieszczeniu było duszno! Dobrze, że wzięłam coś do picia.

Rozmawiano o roli oraz wpływie nowych mediów i nośników na proces tworzenia literatury i na jej odbiór. Jacek Dukaj powiedział ciekawą rzecz: literatura XIX-wieczna pełna była rozbudowanych opisów, ponieważ ówczesny przeciętny czytelnik nie mógł z innych źródeł dowiedzieć się, jak wyglądało jakieś miasto czy krajobraz na innym kontynencie, w jaki sposób tam się ubierano, jak mieszkano itd. Natomiast dziś, w dobie kina, telewizji, internetu, wiemy mniej więcej, jak się żyje nawet w odległych krainach, a jeśli nie wiemy, to w ciągu kilku minut możemy to sprawdzić. I przydługawe opisy stają się zbędne, chyba że chodzi o przedstawienie świata wymyślonego przez autora. Niby to wszystko oczywiste, ale jakoś nigdy o tym nie pomyślałam.
Jarosław Lipszyc podkreślał, że obecne zmiany są niskopoziomowe, tzn. że w powstanie internetu jest o wiele mniej znaczące niż samo upowszechnienie się pisma tysiące lat temu. Stwierdził też, że autorzy muszą brać pod uwagę zmiany zachodzące w czytelnikach. Podobno korzystanie z nowych mediów (zwłaszcza internetu) zmienia nam nieco budowę mózgu (to chyba jakieś uproszczenie?) i inaczej odbieramy i analizujemy dostarczone nam treści. Zdaniem Lipszyca książka w formie papierowej raczej nie zniknie, stanie się natomiast produktem niszowym.
Dukaj stwierdził, że wszystkie opowieści i tak są linearne i to się raczej nie zmieni, choćby jakaś historia była pokazywana w czterech wymiarach.

Inga Iwasiów zwróciła uwagę na to, że przechowywanie tekstów na komputerze utrudnia jej ich przeszukiwanie, trudno jej znaleźć jakieś stare wersje swoich utworów itd. No cóż, może powinna się nieco podszkolić w tym zakresie. Tu Lipszyc stwierdził, że dyski twarde są stosunkowo nietrwałym nośnikiem informacji (tak jakby papier była niepalny i niezatapialny), zwłaszcza w porównaniu do kamienia (ironia?).
Iwasiów zauważyła, że rola i pozycja pisarza bardzo się zmieniły. Informacje, jakich dostarcza nam autor książki, my, czytelnicy, możemy w każdej chwili skonfrontować z innymi źródłami. Użytkownik internetu może łatwo dowiedzieć się o pisarzu wielu rzeczy, niekoniecznie związanych z literaturą, zwłaszcza że autorzy często prowadzą blogi albo mają swoje strony. Recenzje książek ukazują się błyskawicznie, w dodatku rośnie rola nieprofesjonalnych krytyków internetowych.
Dukaj stwierdził, że obecnie każdy z nas (i pisarze też) zdobywa informacje w sposób zupełnie odmienny niż to się jeszcze niedawno działo. Nie przekopujemy się przez stos książek w czytelni czy bibliotece, tylko klikamy na kolejne linki znalezione w internecie. Potem bardzo trudno przypomnieć sobie, skąd co wzięliśmy, co nas zainspirowało.
Nie było jakiegoś podsumowania dyskusji, ostatecznych wniosków - cała rozmowa trwała niecałą godzinę, więc trudno się dziwić. Oczywiście przytoczyłam tylko jej część, tak, jak ją zapamiętałam.

Teraz o rabatach. Przeważnie wynosiły 10%, znacznie rzadziej 20%, a już zupełnym ewenementem było 25% - np. na stoisku Prószyński i S-ka i na stoisku księgarni Matras, ale akurat nic mnie tam nie zainteresowało. Wydawało mi się, że wydawnictwa jadą na targi, żeby się promować, ale chyba jednak chodzi głównie o pieniądze. Nie krytykuję tego, tak to już jest. Po prostu dopiero teraz zdałam sobie z tego sprawę.

Jacek Dukaj

Pokręciliśmy się trochę, P. wziął sobie autograf od Dukaja i tyle. Ja tam łowczynią autografów nie jestem, w każdym razie nie na takich imprezach. Miło by było mieć podpisany egzemplarz lubianej książki lubianego autora, o ile działoby się to jakoś bardziej indywidualnie, np. po rozmowie z nim albo po wymianie korespondencji, choćby mailowej. A tak hurtem to nie dla mnie.
Widziałam jeszcze Romę Ligocką, Wojciecha Cejrowskiego, Władysława Bartoszewskiego, Marlenę de Blasi (chyba).

Byłam wykończona tymi tłumami i zaduchem, a w dodatku nic sobie nie kupiłam, więc po powrocie do domu zjadłam pół czekolady. Przed przyszłorocznymi targami powinnam przeczytać powyższe i rozsądnie zostać w domu.

Jeffrey Archer

Za to wczoraj wpadliśmy sobie do empiku (nie na zakupy oczywiście, chciałam pooglądać książki) i przypadkowo trafiliśmy na spotkanie z Jeffreyem Archerem. Nie czytałam żadnej jego książki, ale postanowiłam obejrzeć sobie z bliska poczytnego autora. Powiedział, że nie uważa się za pisarza, ale za opowiadacza historii (storyteller). Zależy mu na tym, żeby czytelnik po prostu przewracał kolejne kartki, tzn. (jak rozumiem), żeby czytanie sprawiało mu przyjemność. Brzmi zachęcająco.
Archer promował nowy zbiór opowiadań "Ale to nie wszystko", opowiedział również o książce, nad którą obecnie pracuje. Właściwie chodzi o pięcioczęściowy cykl, kronikę rodziny Cliftonów, a każdy tom ma obejmować 20 lat ich historii, poczynając od roku 1920. Wtedy to w ubogiej rodzinie dokera rodzi się chłopiec obdarzony talentem w dziedzinie śpiewu. Dzięki niemu awansuje społecznie, zaczyna studia w Oxfordzie i wtedy właśnie wybucha II wojna światowa.
Widać było, że Archer lubi robić wrażenie, ale spotkanie wypadło całkiem sympatycznie. Z drugiej strony trzeba jednak pamiętać, że ów pan ma i drugie oblicze (skandale finansowe i obyczajowe, o czym można przeczytać np. tutaj).


A tak  z zupełnie innej beczki... Zauważyliśmy wczoraj, że to oświetlenie jest chyba gazowe.

Sukiennice