IVANHOE

TYTUŁ: Ivanhoe
AUTOR: Walter Scott
PIERWSZE WYDANIE: 1819

WYDAWNICTWO: Nasza Księgarnia
ROK WYDANIA: 1984
STRON: 540

OCENA: 4/5

Blogi o książkach traktują zwykle o nowościach wydawniczych. Czasami jednak warto wrócić do klasyki i ja często to robię.

Jedną z moich ulubionych powieści historycznych jest "Ivanhoe" Waltera Scotta. Książka powstała prawie 200 lat temu, opowiada o czasach jeszcze dawniejszych, ale czyta się ją bardzo dobrze - po prostu autor miał pomysł na interesującą fabułę - rzadkość i kiedyś, i dziś.

Duże znaczenie ma tło historyczne. Akcja powieści rozgrywa się w dwunastowiecznej Anglii, dokładniej w 1194 r., ale żeby lepiej orientować się w relacjach między bohaterami, musimy cofnąć się do 1066 r. Wówczas miała miejsce bitwa pod Hastings, w której Normanowie pod wodzą Wilhelma Zdobywcy pokonali Anglosasów i rozpoczęli podporządkowywanie sobie kraju. Anglosasi w ogromnej większości zostali pozbawieni majątków i urzędów, gnębiono ich podatkami, podporządkowywano Normanom.

Pod koniec XII wieku ostało się jeszcze paru bogatych i dumnych Saksonów, którzy nie do końca ulegli najeźdźcom. Jednym z nich był Cedryk Sakson (tu wkraczamy już oczywiście w strefę fikcji literackiej). Jego krewną i podopieczną była lady Rowena, "pochodząca w prostej linii od króla Alfreda". Marzeniem Cedryka było odzyskanie niepodległości kraju i wyrwanie się spod normańskiej dominacji. Chciał to osiągnąć poprzez małżeństwo lady Roweny z Athelstanem, również wywodzącym się z królewskiego rodu. Taki związek zjednoczyłby "rodowitych Anglików" wokół wspólnego wodza, który poprowadziłby ich do walki.

Cóż, kiedy wszystko sprzysięgło się przeciwko tym planom. Lady Rowena zakochała się z wzajemnością w synu Cedryka, Wilfrydzie z Ivanhoe, natomiast - również z wzajemnością - nie przepadała za Athelstanem. Cedryk wygnał więc syna z domu, licząc, że pod jego nieobecność, uda mu się skłonić lady Rowenę do poślubienia właściwej osoby. Rycerz Ivanhoe udał się do Palestyny, by pod wodzą króla Ryszarda wziąć udział w krucjacie.

Pod nieobecność króla (nawiasem mówiąc chyba najbardziej przecenianego angielskiego władcy) jego brat Jan, który również pojawia się w tej powieści, starał się przejąć władzę. Ryszard w drodze powrotnej został uwięziony w Austrii, ale książę Jan i jego poplecznicy wciąż obawiali się powrotu prawowitego króla.

Naturalnie wiadomo z lekcji historii, jaki był wynik ich rywalizacji o koronę. Czytelnik może też słusznie podejrzewać, że piękna i dumna lady Rowena nie zrezygnuje tak prędko z dzielnego Ivanhoe, a i on, mimo rodzicielskich zakazów i trudów wojennych, pozostanie wierny damie swego serca.

Nie mniej, jeśli nie bardziej interesujące są losy postaci drugoplanowych. Moja ulubiona to Rebeka, córka bogatego Żyda Izaaka z Yorku, kobieta piękna i wykształcona, zwłaszcza w sztuce leczenia. W Anglii panował wówczas brutalny antysemityzm, a Żydów tolerowano tylko jako źródło pożyczek i jako kupców, choć nawet tymi otwarcie pogardzano. I któż to zakochał się w pięknej Rebece? Próżny, bezwzględny, gwałtowny templariusz, również bohater krucjaty, Brian de Bois-Guilbert. Dla niej poświęciłby nawet swoją dumę. Ta para jest o wiele bardziej interesująca niż Rowena i Ivanhoe, nie jest taka przewidywalna.

Oprócz już wymienionych bohaterów w powieści Scotta przewijają się Ryszard Lwie Serce, książę Jan, Robin Hood, brat Tuck, Żyd Izaak, Wamba (wierny błazen Cedryka), Gurt (jego świniarek), szlachta normańska i saksońska.

To moja ulubiona powieść Waltera Scotta, czytam ją zawsze z przyjemnością i mogę polecić każdemu. Zresztą to jedna z tych książek, które wypada znać - klasyka.