Początki kariery Trumana - cytat

Źródło cytatu: "Truman Capote" Geralda Clarke'a, PIW 2008, tłum. Jarosław Mikos

Truman kilka razy usiłował opublikować swoją prozę w "The New Yorkerze". Był przekonany, że jest to jedyne odpowiednie miejsce dla utalentowanego młodego pisarza. Jednak za każdym razem spotykał się z uprzejmą odmową. Nie wiedział, że puka do niewłaściwych drzwi. Miejscem, którego szukał, miejscem, w którym nowych autorów nie tylko przyjmowano, ale wręcz witano z radością, nie były nieco duszne gabinety kolegów Harolda Rossa przy Czterdziestej Trzeciej Zachodniej Ulicy, lecz nie tak znane, zaskakujące adresy - redakcje kobiecych pism poświęconych modzie, zwłaszcza "Harper's Bazaar" i "Mademoiselle", które przez ponad dwa dziesięciolecia, od połowy lat trzydziestych do połowy lat pięćdziesiątych, publikowały najciekawsze, najoryginalniejsze krótkie utwory prozatorskie amerykańskich autorów.

  Ten interesujący, ale raczej zapomniany epizod w dziejach literatury amerykańskiej - gdy utwory najwyższej próby literackiej znajdowały schronienie w gąszczu reklam bielizny - w dużej mierze zawdzięczamy dziełu jednego człowieka, o którym także dziś mało kto pamięta: grubego i leniwego, ale zawsze błyskotliwego redaktora, który nazywał się George Davis. Ten niegdyś utalentowany młody prozaik cierpiał na klasyczny przypadek nieuleczalnej blokady pisarskiej. Jednak jako szef działu prozy, najpierw w "Harper's Bazaar", w latach 1936-1941, a potem przez osiem lat w "Mademoiselle", potrafił - pochlebstwem, kpiną i ciągłym nękaniem - wydobyć z umysłów innych autorów słowa, których sam nie potrafił przelać na papier.

   W działach handlowych obu czasopism narzekano, że kwalifikuje do druku teksty na zbyt wysokim poziomie lub zaskakujące, takie jak choćby opowiadanie fantasy Raya Bradbury'ego na temat Święta Dziękczynienia u wampirów, ale popierały go sławne redaktorki naczelne obu miesięczników, Carmel Snow, szefowa "Harper's Bazaar", i Betsy Talbot Blackwell, szefowa "Mademoiselle". Wydawcy, dla których proza i poezja stanowiły jedynie niezbędny wypełniacz miejsca między rysunkami, zdjęciami a reklamami, ostatecznie wzruszali ramionami i dawali za wygraną. Słusznie chyba uznali, że ich czytelniczki będą miały dość rozsądku, by unikać dużych płaszczyzn tekstu, który mógłby wzbudzić ich zastrzeżenia. Davis miał wiec dużo więcej swobody w kolorowych miesięcznikach poświęconych modzie, niż miałby w "The New Yorkerze", "The Atlantic Monthly" czy innych czasopismach skupiających się głównie na słowie. Pozwalano mu publikować teksty Virginii Woolf, Edith i Osberta Sitwellów oraz Colette, zamówić u Christophera Isherwooda i Wystana Hugh Audena relację z podróży do Chin w okresie wojny chińsko-japońskiej, a także poświęcić większą część dwóch numerów na druk odważnej i szokującej w tamtych czasach krótkiej powieści Carson McCullers W zwierciadle złotego oka.

   Pod koniec II wojny światowej miesięczniki poświęcone modzie (zwłaszcza "Harper's Bazaar"), w których Truman zaczął publikować, należały do najciekawiej redagowanych amerykańskich czasopism. W ciągu trzynastu lat swoich rządów niezwykła pani Snow, urodzona w Dublinie i obdarzona wytrwałością irlandzkich kobiet, przekształciła "Harper's Bazaar" ze zwykłego miesięcznika na temat  mody w schronienie wszystkiego, co nowe i śmiałe w dziedzinie fotografii i projektowania oraz prozy. Diana Veerland, z żarliwością godną Kalwina podejmująca kwestie długości halki i stylu uczesania, kierowała działem mody, Alexey Brodovitch, który projektował niegdyś scenografię dla zespołu Diagilewa, był naczelnym grafikiem, a Mary Louise Aswell, łącząca ciepłe, życzliwe usposobienie z bezwzględnością w egzekwowaniu wysokich standardów estetycznych, kierowała działem prozy, wcale nie gorzej niż Davis w "Mademoiselle". [...]

Właśnie w ten tętniący życiem, dynamiczny świat wkroczył Truman, gdy z Nowego Orleanu powrócił do Nowego Jorku. Wiosną 1945 roku wszedł do redakcji "Mademoiselle" przy Czterdziestej Drugiej Wschodniej Ulicy i powiedział recepcjonistce, że ma opowiadanie, które chciałby opublikować. "To świetnie, chłopcze" - powiedziała. "Czy napisałeś na nim nazwisko i adres?". Na co padła spokojna odpowiedź, wygłoszona z niezachwianą pewnością siebie, o jakiej prawdopodobnie nigdy wcześniej nie słyszała: "Zaczekam, dopóki go nie przeczytają". Natychmiast zadzwoniła do George'a Davisa, który wysłał do holu swoją asystentkę, Ritę Smith, żeby "zobaczyła, co to za wariat tam przyszedł". Rita, która była tylko dwa lata starsza od Trumana, nieśmiało zajrzała do poczekalni, po czym na paluszkach wróciła do szefa z wiadomością, że nie ma tam nikogo poza małym chłopcem. Davis wysłał ją jeszcze raz. Podeszła do tego nad wiek rozwiniętego chłopca, który wręczył jej maszynopis. Prawdopodobnie było to krótkie, gorzkie opowiadanie Te ściany są zimne o zepsutej, bogatej dziewczynie, która dostaje za swoje od niezorientowanego marynarza. Ricie tekst się spodobał i chciała go kupić, ale Davis całkiem słusznie podjął inną decyzję. Opowiadanie było naśladownictwem prozy "The New Yorkera", nie miało wyrazu, mógłby je napisać każdy dobry pisarz.

   Dla człowieka, który przyzwyczaił się do ciągłych odmów ze strony "The New Yorkera", entuzjazm Rity Smith był zachęcający. Truman wkrótce zjawił się ponownie. Przyniósł coś znacznie lepszego, opowieść humorystyczną zatytułowaną Moja strona medalu. [...] Rita Smith, która pochodziła z Georgii i była młodszą siostrą Carson McCullers, była zachwycona. Truman sprzedał już Moją stronę medalu czasopismu "Story", ale poprosiła, żeby przyniósł to, co napisał.

 Pokazał jej Miriam, zupełnie inną, efektowną i wciągającą opowieść psychologiczną, którą trudno zapomnieć, gdy się ją raz przeczyta. [...]

   Jedna z tych opowieści jest mroczna, druga słoneczna, ale Miriam i Moja strona medalu mają jedną wspólną cechę. Obie są o wiele lepsze niż to, co Truman wcześniej napisał. Przynoszą głęboką wiedzę dotyczącą psychologii postaci i takie bogactwo obrazów oraz metafor, jak gdyby napisał je ktoś zupełnie inny. W pewnym sensie tak było. Podczas samotnych i ciężkich miesięcy spędzonych na Południu Trumanowi udało się zrzucić jarzmo tego, co uważał dotąd za uznany sposób pisania opowiadań, i uwolnić się od piętna prozy "The New Yorkera". Niemal z dnia na dzień dokonał przełomu. Opuścił świat konwencjonalnych tematów konwencjonalnej prozy i wkroczył do świata pod względem stylu i treści stworzonego przez siebie samego. Wpatrując się w życiodajne wody stawu koło Młyna Kapelusznika, nie tylko wpadł na pomysł powieści Inne głosy, inne ściany, ale także odnalazł własny sposób wypowiedzi, swój głos pisarza. 

Ponaglany przez Ritę Smith George Davis niezwłocznie odpowiedział na ten głos. "Mademoiselle" opublikowało Miriam w czerwcowym numerze z 1945 roku. W tych czasach opowiadania wzbudzały większe zainteresowanie niż dzisiaj (rozmawiano o nich tak, jak dziś rozmawia się o przebojach filmowych albo bestsellerowych powieściach). Reakcja czytelników była niemal natychmiastowa, w dodatku okazała się bardziej entuzjastyczna, niż Truman mógł sobie zamarzyć. Jedna historyjka sprawiła, że znalazł się dokładnie tam, gdzie zawsze chciał się znaleźć: w centrum uwagi literackiego świata, podziwiany, doceniany i poszukiwany. "Przeczytałam Miriam w <<Medmoiselle>> i pomyślałam: <<To jest ktoś, kogo musimy mieć w <<Harper's Bazaar>> - wspominała Mary Louise Aswell. "Kiedy ten niewielki człowieczek, ten mały duszek pojawił się w redakcji, powiedziałam mu: <<Chcę zobaczyć wszystko, co napisałeś>>.

    Dał jej Drzewo nocy, historię równie poruszającą i przerażającą, jak Miriam, ale pod wieloma względami jeszcze lepszą. [...]

   "Harper's Bazaar" opublikowało tę widmową historię w październiku 1945 roku. W grudniu w "Mademoiselle" ukazał się Gąsiorek bilonu, ciepła, urocza opowieść o spełnionym życzeniu. Zestawienie dwóch utworów o tak różnej tonacji było powieleniem wzorca, którym stały się Miriam i Moja strona medalu. Do końca lat czterdziestych Truman wielokrotnie posługiwał się nim. Zamieszczał na przemian opowiadania mroczne i słoneczne, przerażające i zabawne. Oba czasopisma przez resztę dekady rywalizowały o jego teksty. Krytyk Alfred Chester charakteryzując zainteresowanie twórczością Trumana, stwierdził, że "<<Harper's Bazaar>> i <<Mademoiselle>> zamieniły się w świątynie, do których wyznawcy wkraczali co miesiąc, żywiąc rzadko spełnianą nadzieję, ze ich mały bóg opublikował nowe opowiadanie".

   W styczniu 1945 roku Truman był tylko gońcem w "The New Yorkerze", mającym przed sobą ponurą i niepewną przyszłość. Kilka miesięcy później mówiono o nim jako o potencjalnej gwieździe powojennego pokolenia pisarzy.