Źródło cytatu: "Emancypantki" Bolesława Prusa
Pierwsze wydanie: 1890-1893
Podkreślenia - moje
– Kobieta – mówił Dębicki – przede wszystkim jest i musi być matką. Jeżeli chce być
czymś innym: mędrcem, za którym szeleści jedwabny ogon, reformatorem z obnażonymi
ramionami, aniołem, który uszczęśliwia całą ludzkość, klejnotem domagającym się złotej
oprawy, wówczas – wychodzi ze swej roli i kończy na potworności albo na błazeństwie. Dopiero
gdy występuje w roli matki, a nawet wówczas, gdy dąży do tego celu, kobieta staje się
siłą równą nam albo i wyższą od nas. Jeżeli cywilizacja jest godnym podziwu gmachem, kobieta
jest wapnem, które spaja pojedyńcze cegły i robi z nich masę jednolitą. Jeżeli ludzkość
jest siecią, która wyławia ducha z natury, kobiety są w tej sieci węzłami. Jeżeli życie jest cudem,
kobieta jest ołtarzem, na którym spełnia się cud.
– Za naszą pomocą – wtrącił Solski.
– Nie ma się czym chwalić!... Gdzie jak gdzie, ale w tej sprawie jesteście aroganckimi dodatkami,
które nawet nie rozumieją swojej roli. Kiedy trzeba wkopywać się o tysiąc metrów
pod ziemię, żeglować o tysiące mil od lądu, kuć żelazne belki, pod deszczem kul wydzierać z
gardła zwycięstwo, błąkać się jak sęp ponad zawrotnymi przepaściami natury i ducha – mężczyzna
jest w swoim żywiole. Ale tam, gdzie chodzi o rodzenie, karmienie i wychowanie:
górników, żeglarzy, wojowników i myślicieli, tam jednej delikatnej kobiety nie zastąpi legion
pracowników, bohaterów i mędrców. Jej łono mędrsze od was wszystkich.
Tu zaczyna się nieporozumienie, które byłoby komicznym, gdyby z jego powodu nie popełniono
tylu krzywd. Od kilkuset lat nie ma sztubaka, który by wierzył, że – ziemia jest
środkiem świata; ale jeszcze dziś najukształceńsi mężczyźni wyobrażają sobie, że – ich rozmaite
apetyty są środkiem społeczeństwa.
Mężczyzna – prawił Dębicki jednostajnym głosem – który zaprzągł ogień do swoich wozów,
ujarzmił wołu, a z dzika zrobił domową świnię, idąc za rozpędem triumfów, wierzy w
to, że i kobieta – powinna być jego własnością. Że jej myśl to nie – czyjaś myśl, ale – moja
myśl; że serce kobiety to nie jakieś inne serce, ale – moje serce, które wolno mi ranić i deptać,
ponieważ mam drugie na zapas – we własnej piersi.
Dziecinne złudzenie!... Kobieta nigdy nie należała, nie należy i należeć nie będzie do
mężczyzny; nigdy nie będzie oddaną mu całkowicie, czego od niej wymagamy; nigdy nie
będzie jego własnością. Kobieta i mężczyzna to dwa światy, jak Wenus i Mars, które widzą
się nawzajem, ciążą ku sobie, ale nigdy się nie przenikną. Wenus dla Marsa nie opuści swej
drogi ani kobieta dla mężczyzny nie wyrzeknie się swoich przeznaczeń. I jeżeli kobiety są
czyjąś własnością, to bynajmniej nie naszą; one należą do swoich rzeczywistych czy możliwych
potomków.
Gdyby świat męski zrozumiał, że kobieta nie jest dopełnieniem mężczyzny, ale – odrębną
i samodzielną potęgą, która niekiedy łączy się z nim dla spełnienia odległych przeznaczeń,
nie słyszelibyśmy wybuchów męskiej pretensji. Kobieta, mówiłeś, jest to kupiec, który ciągnie
nas za poły do swego kramiku, a potem drogo każe sobie płacić... Mylisz się. Kobieta
jest to siła, która posługuje się tobą do wyższych celów, no... i ma prawo żądać, ażebyś na
spółkę z nią ponosił koszta skutków...
Obłęd wasz – mówił po namyśle Dębicki – jest tak wielki, że nie tylko uważacie kobietę
za rodzaj domowego zwierzęcia przeznaczonego do specjalnych waszych uciech; obłęd ten
sięga dalej. Jest w kobietach siła, która pozbawia was rozumu, woli, godności osobistej... Siłą
tą jest wdzięk wytryskający z natury kobiecej jak kwiat z drzewa albo światło z ognia.
Wdzięk kobiecy jest jednym z najbardziej skomplikowanych zjawisk natury i obok mnóstwa
warunków zewnętrznych wymaga przede wszystkim swobodnego rozwoju natury kobiecej.
Wam się ten cud podoba; więc pomimo że żaden z was nie potrafi stworzyć tęczy ani
kwiatu, macie jednak bezczelność wymagać, ażeby kobieta – była dla was pełną wdzięku w
każdej chwili. Czy jest biedną aż do zimna i głodu, czy jest smutną aż do łez, czy jest chora, skrępowana, wylękniona – was to nie obchodzi, bo ona dla was zawsze powinna być pełną
wdzięku!...
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
"Błogosławieni, którzy nie mając nic do powiedzenia, nie ubierają tego w słowa". Z drugiej strony lubię meandrujące dyskusje, więc komentarze nie na temat również są tu mile widziane;).
Uwaga: tylko uczestnik tego bloga może przesyłać komentarze.